Konflikty są nieodłącznym elementem naszego życia. Pojawiają się w każdej relacji, nawet w tej ze sobą samx.
Źródła konfliktów
Konflikty to trudność z zaakceptowaniem różnicy. Warto przyjrzeć się, skąd wynikają te różnice, które tak trudno nam zaakceptować.
1. Różnorodność ludzka
Różnimy się na wiele sposobów — płeć, wychowanie, pochodzenie, wykształcenie, wartości i przekonania, doświadczenia… Nawet bliźniaki wychowywane w jednym miejscu w tej samej rodzinie są różne i potrafią widzieć rzeczywistość inaczej. My samx też jesteśmy różnorodnx. Doświadczamy konfliktów wewnętrznych, trudności w podejmowaniu decyzji, wyborach, poczucia winy — to wszystko wynika z różnorodności, którą każda osoba ma w sobie. Tym bardziej napotykając na swojej drodze różnych ludzi, będziemy zawsze mierzyć się z różnicami, które łatwiej lub trudniej będzie nam akceptować.
2. Różne stany autonomiczne układu nerwowego
Będąc w stanie mobilizacji, walki/ucieczki, łatwo o konflikt. Nasze działania skupiają się na najszybszym przeprowadzeniu nas z punktu A do punktu B, nawet, jak będzie to wymagało użycia siły, a nawet przemocy (werbalnej, fizycznej).
Jeśli jesteśmy w zamrożeniu, również trudno nam efektywnie komunikować się, rozumieć, o co nam chodzi i słuchać drugiej osoby. Konflikty mogą się wtedy pojawiać (mylne interpretacje innych osób co do naszych intencji) i eskalować. Nasze stany wewnętrzne bardzo mocno wpływają na to, jak doświadczamy i interpretujemy otaczającą nasz rzeczywistość.
Kiedy jesteśmy w stanie równowagi, łatwo nam się komunikować, słuchać innych, wyjaśniać naszą perspektywę. Wtedy często nie postrzegamy napotykanych różnic jako konfliktów, bo z ciekawością i empatią potrafimy o nich rozmawiać. Różnica w tych sytuacjach jednak głównie na tym, że różnie reagujemy na to, co słyszymy.
4. Różne pomysły jak rozwiązać dany problem (sklejenie się z własnym pomysłem i trudność z eksplorowaniem innych pomysłów).
Zakładając, że nasza interpretacja rzeczywistości jest całościowa i prawdziwa, określamy właściwy wg nas plan działania. Inne osoby, patrząc ze swojej perspektywy, uwzględniając inne rzeczy, nie zgadzają się na naszą pomysł (nie uwzględnia on wszystkich ważnych dla nich rzeczy), a czasem ma swój własny, wg niej bardziej właściwy (uwzględnia ważne dla niej rzeczy. Skupiając się na przeciągnięciu drugiej osoby na swoją stronę, konflikt eskaluje, ponieważ uwaga skupia się na przekonaniu drugiej osoby, zamiast na eksplorowaniu ważnych do uwzględnienia obszarów w planowanym rozwiązaniu.
4. Niewystarczająca komunikacja
Często zakładamy jakąś interpretację do czyjegoś komunikatu. Może on być niejasno przekazany, możemy mieć mniejszą pojemność, albo w ogóle brak umiejętności słuchania. Dopisujemy sobie do niego jakąś historię, zakładając z góry, że to ta właściwa. Prowadząc rozmowy, rzadko sprawdzamy, czy dobrze rozumiemy to, co mówi inna osoba, skupiając się na odpowiedzi, argumentach, ripostach.
5. Przekonania
Każda osoba ma swoje unikalne przekonania, które kształtują jej postrzeganie świata. Te przekonania często pomagają nam sprawnie funkcjonować: wiemy, co dobre, co złe, co jest lepsze, co gorsze. Ta szybkość działania oparta na przekonaniach może też prowadzić do napięć i nieporozumień, zwłaszcza, gdy mamy w swojej głowie obraz jakiejś osoby, co zniekształca nam interpretację tego, co komunikuje. Na przykład:
- Dzieci płaczą bez powodu → Popłacze i przejdzie, nie warto się tym zajmować.
- Marudzi, że nie daje rady z jednym dzieckiem → ja mam trójkę i nie narzekam. Niech się wrabia!
- Mężczyźni są ciężko chorzy przy katarze i temperaturze 37,2 → po prostu zabierz się za robotę, chłopie.
- Konflikty są złe i świadczą, że ta relacja nie działa → Trzeba szybko je zażegnywać (nawet jeśli mam się podporządkować), albo w ogóle ich unikać.
Jak sobie radzić z konfliktami?
Zrozumienie, skąd biorą się konflikty, to pierwszy krok do ich konstruktywnego rozwiązywania. Oto kilka wskazówek, jak radzić sobie z konfliktami:
1. Zauważanie różnic i akceptacja ich istnienia
To zdejmuje dużo „z pleców”, jeśli przyjmiemy, że te różnice po prostu są. To jest naturalne. Zamiast oceniania tego, że są, możemy przenieść uwagę na to, jak sobie z nimi radzić. Jak opowiadać o swojej perspektywie, jak eksplorować perspektywę innej osoby.
- „Onx nie chce się kłócić. Chciałxbym z Tobą rozmawiać spokojnie.”
- „Kiedy mi powiedziałxś o tym, zrobiło mi się trudno.”
- „Rozumiem, że masz inny punkt widzenia. Chciałxbym lepiej zrozumieć, skąd to się bierze.”
2. Rozpoznawanie stanów autonomicznych u siebie i innych osób
Jeśli jesteśmy w złości, może lepiej przeczekać i uspokoić się, zanim podejdziemy do konstruktywnej rozmowy (jeśli celem jest wypracowanie wspólnego rozwiązania i uwzględnienie różnych osób w relacji). Będąc w zamrożeniu, może łatwiej poszukać wsparcia poza relacją, w której jest trudno, żeby „podładować baterie”, by było nam łatwiej z napięciem w rozmowie, mówieniem, o co nam chodzi i słuchaniem, o co chodzi innym osobom.
- Jak mogę się przygotować do tej rozmowy, żeby zachować spokój w jej trakcie?
- Czy ja lub druga osoba jest w stanie równowagi?
- Co możemy zrobić, żeby każda z osób w tej sytuacji mogła rozmawiać w komforcie, opowiadając o swojej perspektywie, obawach, propozycjach?
3. Komunikacja oparta o intencje i potrzeby
Wchodząc głębiej, z konkretnych pomysłów i interpretacji do intencji, z jakimi różne osoby coś mówią lub robią, możemy lepiej zrozumieć, o co chodzi.
- Co za tym stoi? Czego potrzebujesz teraz?
- Dlaczego to dla Ciebie ważne?
- Co się zmieni, jeśli zrobimy to tak, jak proponujesz? Co będzie wtedy dla Ciebie możliwe?
4. Eksplorowanie różnych perspektyw i szukanie obszarów potrzebnych do uwzględnienia w perspektywach różnych osób
Ta eksploracja to po prostu rozmawianie, słuchanie, zadawanie pytań. Warto szukać rozwiązań, które są akceptowalne dla wszystkich w grupie w konflikcie. To ułatwia proces ich wdrażania i najefektywniej rozwiązuje poszukiwane problemy.
- Co masz na myśli?
- Czy dobrze rozumiem, że chcesz …?
- Co mogę zmienić w moim pomyśle, żeby bardziej odpowiadał na Twoje potrzeby?
5. Zauważanie i praca nad przekonaniami, które utrudniają nam budowanie kontaktu z innymi ludźmi
Praca z własnymi przekonaniami nie jest łatwa, bo wiele z nich wrosło w nas tak bardzo, że ich po prostu nie widzimy. Jeśli już nam nie służą i zauważamy to, można pracować nad nimi ze wsparciem innych osób (psychoterapia, wsparcie emocjonalne), albo przez własną autorefleksję.
- Dlaczego tak trudno mi uwierzyć tej osobie?
- Przed czym mnie to chroni? Co zabiera? Czy mi to służy?
- Jak mnie widzi inna osoba?
- „Wiem, że mogę wydawać się …, ale to dla mnie ważne, żebyś zrozumiałx…
Konflikty to szansa na rozwój
Choć konflikty mogą być trudne, są również okazją do rozwoju. Mogą pomóc nam lepiej zrozumieć siebie i innych, rozwijać umiejętności komunikacyjne i budować głębsze, bardziej autentyczne relacje.
Możesz już teraz zrobić mały krok w kierunku rozwoju
Zapisz się na mój newsletter i pobierz darmowy PDF z 10 wskazówkami na temat rozwiązywania konfliktów i skutecznej komunikacji!
Raz w tygodniu podsyłam inspirujące materiały o tym, jak pracować nad konfliktami, jak widzieć w nich zasoby, jak sobie radzić z trudnymi sytuacjami komunikacyjnymi. Dołączam też aktualności: co poczytać, co posłuchać, w czym wziąć udział, o konflikcie i rozwoju relacyjnym i komunikacyjnym.