Konflikty często rodzą się z nieporozumień i nadmiernych reakcji na różne sytuacje. Bez refleksji, łatwo możemy wpaść w cykl komunikacyjnych schematów, które prowadzą do eskalacji konfliktu. To trochę jak koleiny, z których trudno się wydostać, jak już tam jesteś. Tak, jak w sytuacji poniżej:
Przykład rozmowy
- Osoba A: „Zobacz, znów nastawiane brudnych naczyń.” (Intencja: czas kolacji, nie ma miejsca na stole „nie chce i się sprzątać”).
- Osoba B: (Słyszy: „Nie pozmywałxś, nie posprzątałxś”) „Nie mam na to siły, samx możesz to zrobić.”
- Osoba A: „O co ci chodzi?! Czy ja ci każę teraz to sprzątać?”
- Osoba B: „Ciągle tylko narzekasz, a możesz to zrobić tak samo, jak i ja.”
- Osoba A: Nic już nie można powiedzieć, chciałxbym, żebyś choć raz nie dopisywałx sobie czegoś, czego nie powiedziałxm!
Jak rozpakować schemat komunikacyjny?
To nie jest proste, zmieniać coś, kiedy jest się w emocjach, w wysokiej energii, która ma nas chronić. Dużo łatwiej będzie przeanalizować całą sytuację „na zimno”, kiedy opadną emocje.
Aby to zrobić, wróć pamięcią do sytuacji sprzeczki / kłótni.
- W jakim stanie byłxś?
- Zastanów się, jak w jakim stanie fizycznym byłxś. Czy towarzyszył Ci głód, zmęczenie, samotność, a może poddenerwowanie. Twój stan wpływa na sposób, w jaki odbierasz i reagujesz na słowa innych. Jakie myśli Ci się pojawiały w Twojej głowie? Jakie były wtedy Twoje potrzeby? (jeśli potrzebujesz, pobierz bezpłatną listę emocji nastrojów i uczuć oraz listę potrzeb — trudno inaczej znaleźć do niej link)
- W jakim stanie była druga osoba?
- Spróbuj dostrzec, czy druga osoba również mogła być w gorszej formie. Być może odczuwała zmęczona, zestresowanie lub miała inne problemy, które wpływały na jej reakcje. Jaka mogła być intencja, stojąca za jej słowami? O co chciała zadbać dla siebie?
- Prześledź początkowe wypowiedzi i sprawdź, co Cię zirytowało.
„Zobacz, znów nastawiane brudnych naczyń.” – jakie myśli zaczęły się pojawiać w Twojej głowie? Mogą to być np.:- kolejna rzecz do zrobienia..
- jestem zmęczonx
- czemu samx się za to nie zabierze?
- to się nigdy nie kończy, chcę, żeby nikt się do mnie teraz nie odzywał
- Jaka była Twoja odpowiedź w imię zadbania o Twoje potrzeby? Jak mogła być odczytana przez drugą osobę?
- W tej rozmowie odpowiedź to „Nie mam na to siły, samx możesz to zrobić.”
- Reakcja osoby A „O co ci chodzi?! Czy ja ci każę teraz to sprzątać?” (niepozrozumienie, oskarżenie?
- intencja stojąca za odpowiedzią: informacja o mylnej interpretacji
- Co możesz zmienić, żeby nie wchodzić w schemat komunikacyjny po zdaniu? Czy kiedy opadną emocje i odpoczniecie, możecie porozmawiać o swoich spostrzeżeniach i odkryciach? Jaka jest perspektywa Twoja i drugiej osoby na tą sytuację?
Jak zmienić bieg komunikacji, by uniknąć eskalacji konfliktu?
- Spróbuj namierzać moment, kiedy wchodzicie w ten schemat komunikacyjny.
- Sprawdź, jak się czujesz, jakim jesteś stanie. Jeśli masz przestrzeń, zerknij na stan drugiej osoby.
- Zrób coś inaczej, żeby wyjść ze schematu, np.:
- powiedz, jak się czujesz („jestem zmeczonx, na myśl o sprzątaniu chcę się położyć”
- zadaj pytanie („Denerwują Cię teraz te rzeczy?” „Co chcesz z tym zrobić?”)
- sparawafrazuj to, co słyszysz, albo spróbuj odgadnąć intencję drugiej osoby („Marzysz teraz o czystym stole?”)
- zrób przerwę
- Jeśli zauważysz, że rozmowa zaczyna się eskalować, przerwij ją i wróć do niej, kiedy obie strony będą w lepszym stanie emocjonalnym. Dajcie sobie czas na ochłonięcie i przygotowanie się do spokojniejszej i bardziej konstruktywnej rozmowy.
Praktyczne kroki do efektywnej komunikacji
- Świadome reakcje: Jeśli zauważysz, że wchodzisz w automatyczne myśli i odpowiedzi, zastanów się, co naprawdę chcesz powiedzieć i jak twoje słowa mogą zostać odebrane.
- Empatia: Staraj się zrozumieć, co czujesz i co czuje druga osoba i dlaczego reagujecie w określony sposób.
- Otwartość: Sprawdzaj, jaką intencję ma druga osoba, i staraj się zakładać, że jest więcej możliwości interpretacji, niż ta trudna, która pojawia Ci się w głowie.
- Proaktywność: Buduj wachlarz możliwości, zanim dojdzie do konfliktu. Porozmawiajcie, jak możecie i chcecie radzić sobie z potencjalnie trudnymi sytuacjami.
Konflikty będą zawsze, ale masz wpływ na to, jak będziesz na nie reagować.
Konflikty są nieuniknione, ale to, jak na nie reagujemy, może znacząco wpłynąć na jakość naszych relacji. Świadomość schematów komunikacyjnych i umiejętność ich rozpakowywania pozwala unikać niepotrzebnych kłótni i budować zdrowsze, bardziej zrozumiałe relacje.
Kluczem jest zatrzymanie się, refleksja nad własnymi emocjami i intencjami oraz otwartość na perspektywę drugiej osoby. To właśnie te elementy prowadzą do konstruktywnej i empatycznej komunikacji.
Więcej o komunikacji, konfliktach i relacjach…
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o skutecznej komunikacji i radzeniu sobie z konfliktami, zapisz się na mój newsletter i pobierz bezpłatny PDF z 10 wskazówkami na ten temat!
Raz w tygodniu przesyłam inspirujące materiały oraz aktualności: co poczytać, co posłuchać, w czym wziąć udział, aby rozwijać umiejętności komunikacyjne i relacyjne.