Nie ma relacji bez konfliktów
Konflikty są nieodłącznym elementem naszego życia, zarówno w sferze osobistej, społecznej jak i w pracy. Choć często kojarzą się z nieprzyjemnościami i stresem, mogą również stanowić okazję do rozwoju i wzmocnienia relacji. W tym artykule przyjrzymy się, jakie korzyści mogą przynieść konflikty oraz jak radzić sobie z różnicami, które się pojawiają.
Konflikty to momenty w relacji, kiedy napotykamy różnice, które trudno zaakceptować. Mogą one dotyczyć wielu aspektów naszego życia. Różnice te mogą:
- być widoczne od początku relacji, ale z czasem nabierać większego znaczenia,
- pojawiać się nagle,
- tworzyć się stopniowo.
Jakie różnice mogą prowadzić do konfliktów w relacjach osobistych?
1. Finanse
Kto płaci za wspólne zakupy (domowe, na wyjeździe)? Na co warto wydać pieniądze, a co już jest „fanaberią”?
2. Edukacja dzieci
Do jakiej placówki edukacyjnej chcemy posłać dziecko? Prywatnej, państwowej? Czy ważny jest dryl, kindersztuba, czy raczej bliskościowe podejście?
3. Wychowywanie dzieci
Jak widzimy trudności pojawiające się u dzieci — trzeba je naprostować, czy raczej uwzględniać? Jakie prezenty chcemy im kupować, te co chcą, czy tylko edukacyjne? Czy i na jakie zajęcia dodatkowe chcemy je posyłać?
4. Czas wolny
Jak chcemy spędzać czas wolny, popołudnia, święta, urlopy? Dla kogo ile jest czasu wolnego i czy to jest „sprawiedliwe”? Co jest „akceptowalne”, by robić w wolnym czasie? Razem czy osobno?
5. Obowiązki domowe
Jak podchodzimy do obowiązków domowych? Od kiedy jest już bałagan, którym trzeba się zająć i kto co będzie sprzątał? Kto myje naczynia, robi pranie, planuje zakupy? Kto ogarnia opłaty stałe (podatki, czynsz, przeglądy i naprawy samochodu)? Kto, w jakim stopniu zajmuje się dziećmi, zwierzętami domowymi?
6. Duże zakupy
W jakie garnki, komputer, słuchawki, wakacje warto inwestować? Czy i kiedy warto kupić własne mieszkanie, jakie by było? Co z kredytem?
7. Życie seksualne
Czego każda osoba chce od seksualnej warstwy danej relacji? Jakie potrzeby wymagają uwzględnienia? Jakie mamy na to strategie? Czy to jest wystarczające?
8. Celebrowanie świąt
Czy i jak obchodzimy urodziny, imieniny? Jakie kwoty pieniędzy na świętowanie i prezenty są ok / za niskie / za wysokie?
9. Kolejne etapy zacieśniania relacji (związek)
Czy i kiedy jest czas na powiedzenie znajomym, rodzicom, seks (i co, kto ma tu na myśli), wspólne zamieszkanie, zaręczyny, ślub, rozwód, rozstanie, modyfikowanie umów związanych z byciem w tej relacji? Jak o tym rozmawiamy?
Konflikty w relacjach w pracy
1. Czas pracy
Nadgodziny — czy i ile dopuszczalnych? Jakie projekty wymagają nadgodzin?
2. Umowa
Jak każda ze stron rozumie zapisy w zawartej umowie? Czy i jak można ją negocjować? Czy strony widzą swoje i wzajemne zasoby, którymi dysponują i czy chcą się nimi dzielić?
3. Wynagrodzenie
Terminowość wypłat, wysokość i częstotliwość premii, dodatków, komu, ile się należy i za co?
4. Urlopy i nieobecności
Branie urlopów zdrowotnych, jaka jest tolerancja na ich długość, co z ciążą i urlopami wychowawczymi? Co się dzieje z niedokończonymi projektami, jeśli osoba w nie zaangażowana jest na zwolnieniu chorobowym? Jaka liczba dni jest akceptowalna jeśli chodzi o nieobecności z powodów związanych z dziećmi (choroby, wakacje, ferie, spotkania w placówkach edukacyjnych, lekarze)?
6. Praca zdalna
Dopuszczalna jest praca zdalna czy konieczna obecność w biurze? Jak się weryfikuje liczbę przepracowanych godzin?
8. Rozwiązywanie konfliktów
Jak rozwiązuje się konflikty w zespołach i między osobami na różnych stopniach w hierarchii? Czy szuka się wspólnych rozwiązań, czy wspiera jedną ze stron?
Konflikty są nieuniknione
Konflikty są nieodłączną częścią każdej relacji. Każda osoba ma inne doświadczenia i idące za tym inne przekonania i inne perspektywy na rzeczywistość. Wiele z nich wydaje się oczywistych, że każdy tak ma. Kiedy budujemy relację z kimś, zawsze mogą się pojawić momenty, w których dziwimy się, że ktoś ma inaczej i że to „inaczej”, tak właśnie wygląda.
Boimy się rozmawiać o trudnych rzeczach
Konflikty mają złą prasę. Boimy się ich. Od dziecka uczono nas, że nie można się kłócić, nagradzano nas za posłuszeństwo. To powoduje, że często zbyt długo przełykamy nasze niezadowolenie i dostosowujemy się, a potem jest już za późno, żeby rozmawiać konstruktywnie. Wtedy dochodzi do kłótni. Konsekwencją jest to, że mamy wiele raczej trudnych doświadczeń związanych z rozmawianiem o trudnych rzeczach. Boimy się:
- emocjonalnego dyskomfortu, stresu związanego z nieprzyjemną konfrontacją,
- nieprzewidywalności tej sytuacji (wymyślamy, jak komuś „nawciskać”, ale w zdenerwowaniu trudno nam zadowalająco zripostować odpowiedź drugiej osobie),
- osłabienia relacji, bo z wymianą zdań, której celem jest ranienie drugiej osoby trudno pójść do przodu, a często nie umiemy inaczej,
- wzięcia odpowiedzialności za własne działania i decyzje, bo często przy tej okazji targają nami silne konflikty wewnętrzne, chcemy, żeby ta inna osoba najpierw zobaczyła swoje błędy.
Dlatego rozwijanie swoich kompetencji komunikacyjnych i dobrych doświadczeń rozmawiania o różnicach jest takie ważne.
Co wpływa na to, jak rozmawiamy o różnicach?
Nie ma jednej recepty na to, jak rozmawiać o różnicach. Zależy to między innymi od rzeczy takich, jak:
1. Rodzaj relacji
W jakiej relacji jest ten konflikt i ile mamy gotowości, żeby wkładać energię, by go rozwiązać?
2. Podejście do konfliktów
Jakie mamy podejście do pracy nad konfliktami? Czy częściej stawiamy na swoim, podporządkowujemy się, unikamy, szukamy kompromisu, a może staramy się rozmawiać, aż do znalezienia wspólnego rozwiązania?
3. Stan psychofizyczny
W jakim jesteśmy stanie psychofizycznym? Jeśli mamy gorsze dni, będziemy mieć większą skłonność do kłótni lub unikania konfrontacji.
4. Warunki do rozmowy
Jakie mamy warunki do radzenia sobie z tym konfliktem? Czy możemy porozmawiać na osobności, w spokojnej atmosferze, czy widzimy się tylko w dużej grupie ludzi, ciągle z dziećmi, rozmawiamy tylko przez komunikator, a może w ogóle nie mamy ze sobą kontaktu?
5. Umiejętności w radzeniu sobie z konfliktami
Czy boimy się konfliktów, szybko wpadamy w złość i przerzucamy się winą, czy umiemy słuchać innej perspektywy? Co wg nas jest wystarczające do uznania, że mamy „już dość”?
6. Dotychczasowe doświadczenia z różnicami w danej relacji
Czy mamy dobre doświadczenia rozmów na lżejsze tematy? Jak radzimy sobie z tym, że mamy inaczej? Czy była przestrzeń na ciekawienie się perspektywą drugiej osoby? Czy te interakcje dotyczące różnic były karmiące na dłuższą metę?
Czego możemy się nauczyć, pracując nad konfliktami?
Praca nad konfliktami to pogłębianie swojej perspektywy i poszerzanie jej o perspektywę innych osób biorących udział w konfliktowej sytuacji. Do ugrania dla siebie i relacji jest całkiem dużo, np.:
- rozpoznawanie intencji i potrzeb własnych i innej osoby dzięki rozmowie, oraz rozwijanie akceptacji dla siebie i innych,
- odkrywanie różnic w założeniach dotyczących otaczającej nas rzeczywistości i umiejętności stawiania swoich granic,
- rozwój umiejętności rozmowy o tym, co trudne, co niesie możliwość współtworzenia przestrzeni dla wzajemnych ustaleń, budowania pomostów i wspólnego konstruowania rozwiązań,
- rozbudowywanie „mapy rzeczywistości” i dostępnych zasobów dla zwiększenia bezpieczeństwa i poczucia sprawczości.
Konflikty, choć trudne, mogą przynieść wiele korzyści. Mogą nas nauczyć, jak lepiej rozumieć siebie i innych, jak radzić sobie z trudnościami i jak budować silniejsze, bardziej satysfakcjonujące relacje. Warto zatem rozwijać umiejętności komunikacyjne i podejście do konfliktów, aby czerpać z nich pełne bogactwo.
Konflikty, mimo że bywają trudne i nieprzyjemne, mogą przynieść wiele wartościowych doświadczeń i korzyści. Praca nad nimi pozwala na głębsze zrozumienie siebie i innych, budowanie silniejszych relacji oraz rozwijanie umiejętności komunikacyjnych. Warto więc nie unikać konfliktów, ale traktować je jako okazję do nauki i wzrostu.
Praca nad konfliktami — można to rozwijać
To jest umiejętność, a raczej zestaw umiejętności, związanych z:
- domykaniem sytuacji konfliktowych (aftercare) i uczeniem się.
- refleksją nad sobą, budowaniem kontaktu ze sobą,
- empatycznym słuchaniem,
- opowiadaniu o swojej perspektywie,
- dbaniu o równowagę,
- utrzymywaniu uwagi w jednym miejscu,
- znajomością kilku narzędzi, ułatwiających nawigowanie w trudnościach,
- budowaniem rozwiązań adekwatnych do problemu i realnych do realizacji,
Moim marzeniem jest, by ludzie mieli wspierające, karmiące relacje. Do tego potrzebna jest umiejętność nie tyle unikania konfliktów, ile rozmawiania o trudnościach.
Właśnie w tym celu stworzyłam karty „Jak się dogadać?”. To zestaw 44 narzędzi dotyczących wyżej wymienionych mniejszych umiejętności. Z nimi znajdziesz odpowiednie słowa, zbudujesz wspierające nastawienie, nawiążesz kontakt z innymi osobami, by wspólnie odpowiedzieć na Wasze trudności.