Dużo mojej uwagi w życiu zajęło radzenie sobie z krytykiem wewnętrznym. Mój naprawdę potrafi dokręcić śrubę. Tylko zamiast motywacji do działania, kiedyś wrzucał mnie w głębokie zamrożenie. Dziś czasem też.
Dziś jednak trochę więcej rozumiem. I jak z Agnieszką Stein nagrałyśmy w zeszłym tygodniu odcinek o krytyku, postanowiłam Ci dziś o nim napisać. Myślę, że to ważny temat i potrafi dużo zdjąć z pleców, jak wiemy, jak się z nim obchodzić.
Czyim głosem mówi krytyk?
Krytyk wewnętrzny czerpie głównie z tego, co ktoś kiedyś powiedział, ocenił. Z przekonań, do czego warto aspirować (jak powinno być) i jak źle być w grupie ludzi, którzy tak nie robią, nie są tacy.
Często są to teksty kogoś, kto jest/był jakimś autorytetem – rodzice, nauczyciele, inne ważne osoby dorosłe, ale też postacie z literatury, filmu…
Mój krytyk ma głos nauczycielki z podstawówki, która mówiła: „Zawsze musisz się starać bardziej, bo inaczej nic z Ciebie nie będzie.” Pamiętam, jak w wieku 10 lat usłyszałam to, stojąc przy tablicy. Pomyliłam się, i zamiast wsparcia, poczułam falę wstydu i lęku. Przez lata ten głos towarzyszył mi w wielu nowych sytuacjach.
Czy Twój krytyk też ma znajomy głos?
Krytyk, który chce Cię chronić – paradoks, czy rzeczywistość?
Jakkolwiek dziwnie to brzmi, krytyk ma dużo jasności w tym, jaką/jakim trzeba być, żeby przynależeć, doświadczać akceptacji, być osobą lubianą, docenianą, w jakiś sposób znaczącą.
Tak bardzo przejmuje się tą rolą, że sięga po to, co Cię porusza, co ma szansę na to, żebyś Ty ruszyłx tyłek i uciekłx od tego, przed czym krytyk chce Cię ochronić. Nawet jak nie masz siły i widzisz głównie, że jest beznadziejnie.
Trochę jak nadopiekuńczy rodzic, który krytykuje Cię za każdy błąd, bo… boi się, że upadniesz. Że sobie nie poradzisz.
To, co mówi krytyk, to po prostu myśli
To znaczy, że są też inne, bardziej wspierające. Prawdopodobnie jak jesteś w słabszej formie, dużo łatwiej słyszeć to trudne. To też nasze ewolucyjne dostosowanie, żeby uciekać od niebezpieczeństwa za wszelką cenę.
Im gorzej, tym krytyk mniej się patyczkuje, tym trudniejsze rzeczy mówi.
Praca z krytykiem to też praca z myślami. A tu już jest sporo narzędzi, żeby siebie wspierać.
Krytyk to tylko jedna z wielu części Ciebie
Masz więcej tych części. To jest pewna umiejętność dostrzegać, która teraz mówi najgłośniej i to, że są też inne perspektywy. To jest ujawnianie, że sytuacja, której doświadczasz to konflikt wewnętrzny!
Skoro krytyk krytykuje, to… jaką inną część krytykuje? Jakie intencje miała w działaniu ta krytykowana część? Co ona chce dodać do tej sytuacji? O co z kolei martwi się ten krytyk?
To znaczy, że nie jesteś tylko tą jedną częścią, która jest teraz najgłośniejsza. Odklejając się od niej, łatwiej poszerzać kontekst sytuacji i czerpać z innych swoich części.
Krytyk to taka część, która potrzebuje opieki
Zobacz, co się zmienia w Twoim postrzeganiu krytyka, kiedy patrzysz na niego, jak na dziecko? Takie, które bardzo boi się tego, co się teraz dzieje. Takie, które jest pogubione i bezradne. I chwyta się brzytwy, żeby zmienić tę trudną sytuację.
Może zamiast walczyć z nim, można spróbować go „przytulić” i sprawdzić, czy napięcie się obniża.
Krytyk — do pokochania czy zignorowania?
Przez wiele lat obłaskawiania głosy krytyka poznałam różne podejścia: ignorowania go, pyskowania do niego, dyskutowania z nim, zagłuszania go.
Dziś mam dla niego więcej współczucia. To jest jakaś część mnie, też ważna, która o mnie chce dbać. Chcę jej to ułatwiać.
Może chcesz też spróbować posłuchać swojego krytyka. Tak naprawdę posłuchać. I wesprzeć.
Może kryje się tam więcej niż przypuszczasz?
Możesz to zrobić ze mną
Zapisz się na wsparcie jeden na jeden.
Bądź na bieżąco i zapisz się na newsletter
Ten post powstał na bazie newslettera, który wysłałam do osób, które są na niego zapisane.
Zapisz się też. I pobierz darmowy 1-stronicowy materiał „10 wskazówek pomocnych w rozwiązywaniu konfliktów i skutecznej komunikacji”.